Metaverse Evreninde nasıl satış yapabiliriz? | En Basit Hali ile Metaverse Nedir?

Teknolojideki her yeni devrim, bir anahtar soruyu gündeme getiriyor: bu yeniliğin değerini ilk kim bilecek ve en büyük ödülü kim alacak, çok geç olmadan kim buna yetişmek için mücadele edecek?

Binlerce yıllık geçmişe sahip olan satış, iletişim, matematik, sosyoloji, psikoloji gibi birçok bilimden yararlanan disiplinler arası bir olgu. Hatırı sayılır geçmişe sahip olan ve herkesi ilgilendiren satış, yapısı gereği oldukça dinamiktir. Değişen tüm süreçlerde, sistemlerde ve dönemlerde ilk etkilenen hatta ilk sonuç beklenen yine satıştır. Yeni dünya düzeni olarak kabul edilen ”Hibrit Dünya” da satışın bugüne kadar biriktirdiği tüm yöntemleri kullanarak online ve offline süreçleri birleştiriyor ve ”Hibrit Satış” üzerine tasarımlar yapıyoruz.

Kapanmalar, kısıtlamalar sürecinde insanlar çevrim içi alışverişlerini artırdı, sosyalleşmelerini online ortamlarda daha fazla gerçekleştirmeye başladılar, bunun artacağı yönünde de oldukça güçlü varsayımların olduğunu da biliyoruz. Tam da bu aşamada kelime anlamıyla ilk kez bilimkurguda kullanılan metaverse, Facebook’un, metaverse olarak bilinen bir dünya olan bilimkurgudan doğrudan maksimalist, birbirine bağlı bir dizi deneyim inşa etmeye çalışacağını söyledi. Metaverse, ötesinde anlamına gelen “meta” ve “evren” ön ekinin birleşiminden oluşuyor. Arazi, binalar, avatarlar ve hatta isimlerin alınıp satılabildiği, genellikle kripto para birimi kullanılarak paylaşılan sanal dünyaları ifade ediyor. Bu ortamlarda insanlar arkadaşlarıyla dolaşabilir, binaları ziyaret edebilir, mal ve hizmet satın alabilir ve etkinliklere katılabilirler.

Gerçek hayatı tamamen kopyalayan gerçek bir metaverse’nin ne ölçüde mümkün olabileceği bugün hala tartışma konusu ancak hızla bu alana yatırımlar yapılmaya devam ediliyor. Blockchain tabanlı meta veri tabanındaki birçok platform, kullanıcıların uzayda tam olarak etkileşime girmesini sağlayacak Artırılmış Gerçeklik (AR) ve Sanal Gerçeklik (VR) teknolojisini hala geliştiriyor. Yazarı ve teknolojisinin yapımcısı olduğum Türkiye’nin iş dünyası alanında Artırılmış Gerçeklik ile oluşturulmuş ilk ve tek satış kitabı Değer Odaklı Satış ‘ın nasıl fark yarattığını bu videodan izleyebilirsiniz.

Muhasebe ve danışmanlık devi PwC, VR ve AR teknolojilerinin küresel ekonomiye 2019’daki 46,5 milyar dolara kıyasla, 2030’a kadar 1,5 trilyon dolarlık bir destek sağlayacağını tahmin ediyor.

Böylesine dev bir alana bugünden yatırım yapmak ya da estetik farkındalıkla bu alanda neler yapılabiliri araştırmak oldukça kıymetli. Değiştirilemez belirteçler (NFT‘ler), meta veri deposundaki büyümenin çoğunu besleyen yeni bir sanal varlık türü bu da bu harmanlanmış gerçeklik içinde satın almaları blockcahin teknolojileri ile yapabileceğimizi gösteriyor.

Bu evrende gerçek kişi, evrenin içinde kendi kimliği ile var olmayabilir, bir erkek bir kadın avatarı ile varlık gösterebilir, satın alma davranışları klasik yaklaşımdan bambaşka şekilde olabilir ki böyle de olacak.

Metaverse (Geleceğin sanal evreni) oluşturulan ve yeni dünya olarak kabul edilen ileri düzey teknoloji ile harmanlanmış dünyaya geçişteyiz, kendimizi yenilemeli ve Hibrit yaklaşıma önem vermeliyiz. Bu yalnızca satış alanı için değil, sektör bağımsız tüm insanlar için geçerli. ‘’Satış; bilmeyenler için bir ticaret, profesyoneller için bir bilimdir.’’der Jeffrey H. Gitomer buradan hareketle satışın bilimsel noktalarına odaklanmalıyız. Satış teknik ya da taktikler bütünü değildir, insan ilişkileri ve iletişim yönetimi ile ileri seviye ikna temelleri üzerine kurulu bir olgudur. Dijitalleşme ile birlikte satışın klasik yaklaşımları son buldu. Müşteriye istenilenin satıldığı durumdan, müşterinin istediği ona sunan duruma geçtik. Fijital ile (Fijital; fiziksel ve dijital kelimelerinin birleşmesiyle ortaya çıkan yeni kavramlardan biri. Dijital dünyadaki kampanyaların, geleneksel medya kampanyaları ile birleşmesi anlamına geliyor. Fijital ile markalar, tüketiciler ve ürünleri arasındaki fiziksel ve dijital dünya köprüsünü kurmayı amaçlıyorlar.) tüm süreçleri hem dijitalleştirdik hem de fiziksel alanlarda bunları bütünleştirdik. Böylelikle bildiğimiz, uzun zaman boyunca içselleştirdiğimiz satış artık eskisi gibi değil.

İnternetin halefi (bir işten, bir görevden ayrılan birinin ardından gelip onun yerine geçen kimse.) olarak lanse edilen metaverse, kişinin kalıcı avatarının bir dizi bağlantılı sanal dünyaya anında taşınabileceği ve bu dünyalar arasında etkileşime girebileceği, sürükleyici ve birlikte çalışabilir bir dijital deneyim vaat ediyor. İnternet gibi, hiçbir şirket de aslında meta veri deposuna sahip değildir, ancak standart bir protokoller ve para birimleri seti kusursuz bir kullanıcı deneyimi yaratacaktır. Bu da evreni kusursuz sonsuz yapacaktır.

Kitaba dönüşen sinema filmi Ready Player One ‘da yer alan OASIS’e benzer.

Bilimkurgu alanı (eğer okumadıysanız, gerçekten Snow Crash’i okumalısınız), sanal gerçeklik bilim gerçeğine geçiş yaptı. Fortnite‘den Roblox‘a ve Animal Crossing‘e, dünya çapında yüz milyonlarca insan hayatlarının önemli bir bölümünü kalıcı, ağ bağlantılı sanal dünyalarda geçiriyor. Ancak uygulamalar oyunun çok ötesine geçiyor. Bugün, bunu yazarken, insanlar kalıcı sanal ilişkiler kuruyor, sanal alanlara sahip oluyor ve onları dekore ediyor ve çok sayıda farklı sanal ekosistemde kıt sanal kaynaklar için rekabet ediyor. Artırılmış gerçeklik daha yaygın hale geldikçe, şu ana kadar hala “gerçek” olarak adlandırdığımız fiziksel dünyayı nasıl gördüğümüzde değişecek.

Günümüzün sanal dünyaları çoğunlukla PC ve tablet ara yüzleriyle kısıtlı ve bu nedenle, bu donanımın o kadar da sürükleyici olmayan yetenekleriyle sınırlıyız. Bu da bilim kurgunun ayırt edilemez alternatif gerçekliklerinden çok uzakta. Ancak, VR donanımı daha gelişmiş ve daha uygun fiyatlı hale geldikçe, bu sanal deneyimler daha “gerçek” hale gelecek ve fiziksel dünyamız ile içinde yaşadığımız sanal dünyalar arasındaki çizgi iyiden iyiye bulanıklaşmaya başlayacak.

Uzmanlar sanal ve artırılmış gerçekliğin, kolektif metaverselerin zaten insan varlığının her yerde bulunan bir parçası haline geldiği konusunda hemfikir. Bu yüzden akıllı şirketler bu alana büyük yatırımlar yapıyor. Aslında, Facebook’un tüm iş gücünün %20’si şu anda VR ve AR teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik şekilde harcanıyor.

Ancak çoğu şirket, çoğunlukla nereden başlayacaklarını bilmedikleri için bu yatırım düzeyine şu an için yaklaşmıyor. Windows ‘un Karma Gerçeklik (MR) reklamı (kısa film tadında) hayal gücünüzü meta veri deposu alanına genişletmenize yardımcı olacaktır. Envisioning the Future with Windows Mixed Reality

SANAL ÜRÜNLERİN BÜYÜSÜ

Sanal ürün, bir ürünün yalnızca dijital temsilidir. Gerçek bir ürünün sanal bir temsili olabilir veya yalnızca sanal alemde var olan bir ürün olabilir. Bu ürünler, geleneksel olarak gerçek olduğunu düşündüğümüz şekilde “gerçek” olmasa da gerçek insanların onlara gerçek para harcaması için yeterince gerçektir.

Birçok şirket için sanal ürünlere yönelik uygulamalar açık olabilir. Birinin sanal bir yarış simülatöründe avantaj elde etmek için sanal bir üst düzey Ferrarisatın aldığını hayal etmek kolaydır. Sanal ortamda pahalı bir takım elbise giyen biri, gerçek hayatta takım elbise giymeye benzer bir fayda elde eder. Burada Hiperbolik Azalma etkisinden söz edebiliriz. İnsanlar anlık hazlarını karşılamak için pek de mantıklı olmayan hızlı kararlar verirler. Haz anlık olarak sanal ortamda da karşılanabilir bu da AR, VR, MR gibi (Artırılmış Gerçeklik, Sanal Gerçeklik, Karma Gerçeklik) sanal evrenlerde oldukça büyülü şekilde oluşturulabilir durumda.

ÇOK DAHA BÜYÜK KİTLELERE ULAŞMA

Evrenin sonsuzluğu büyük kitlelere ulaşmak açısından da avantajlar sunuyor. Fiziksel dünyada eş zamanlı ulaşamayacağınız kadar büyük kitlelere ulaşabilirsiniz bu da markanızın çok hızlı mesajını devasa kitlelere iletmesi için önemli bir fırsat sunar. Eş zamanlılık ve hali hazırda tek boyutlu sosyal medyaların gücünü biliyorken, bu evrenin yaratacağı etkiyi şimdiden düşünmenizi tavsiye ederim.

DAHA GÜVENLİ

NFT gibi Blockchain teknolojisi ile üretilip korunan bir değişmeziniz varsa bu evrende kendinizi koruyabilirsiniz.

Yani, bir bitcoin’iniz varsa, o birim blok zincirindeki bir kayda bağlanır. İki kez harcayamazsınız çünkü o jeton için aynı kayıt bir daha oluşturulamaz. O bitcoini harcadığınızda veya bir başkasına verdiğinizde, aslında onlara verdiğiniz şey, blok zincirindeki kaydının benzersiz referansıdır. Bu da sizi güvende tutar.

Gerçek, bu evren de gerçek olmayacak. Çoğumuz gerçekte taşıdığımız karakteri burada tam olarak yansıtmayacağız bu aynı şu an içinde yaşadığımız tek boyutlu sosyal medyada ki davranışlarımız gibi ancak bundan daha ”gerçekçi” olacağı kesin.

DAHA GERÇEK OLAN AMA ASLINDA GERÇEK OLMAYAN BİRİNE NASIL SATIŞ YAPABİLİRİZ?

Gerçeği söylemek gerekirse bu başlığı yazarken ben bile tam olarak ‘’bunu nasıl yapmalıyız?’’ diye düşündüm. Sanal Gerçeklik içinde avatarlar var, bu avatarlar gerçek kişilerin ancak avatarın kendisi gerçek değil. Bu da avatarın sahibinin mi karakteristik özelliğini bilmeliyiz yoksa avatarında ön plana çıkardığı davranışları analiz ederek bunun üzerine mi yoğunlaşmalıyız sorusunu getiriyor. Beklenen kişinin gerçeğinin sanal karşılığının da benzer şekilde olması ancak bu sosyal medyada dahi şu an böyle mi sizce? Cevabınızın ‘’Haklısın, değil’’ olduğunu duyar gibiyim. O zaman açıklık getirmemiz gereken bir dizi sorun ortaya çıkıyor.

İnsanların genel olarak ihtiyaçlarını karşılamak için satın aldıklarını biliyoruz ancak şunu da biliyoruz ki insanlar sadece ihtiyaçları için değil, ihtiyaçlarının olabileceğini düşündükleri için de satın alırlar. Anlık hazları karşılamak için de satın almalar yaparız. Bu temel psikoloji geçmişten günümüze hiç değişmedi. Her ne kadar karşımızda bir avatar müşteri, satın almayı yapacak bir avatar karar vericisi olsa da şunu biliyoruz ki, ihtiyaç oluşturmak temel nokta. Bu aynı şu an Fortnite gibi popüler meta evrendeki oyunların kendi evrenini ve sosyalleşebilme aşamalarının genişleyebilmesi için sanal cüzdan üzerinden elbiseler alma, statüler, silahlar, mekanlar alma gibi. Daha iyisine ve yeni bir şeye sahip olmayı herkes ister, bu da milyonlarca insanla etkileşim içinde olabileceğin bir sanal evrende tek bir tıkla hayalini kurduğun şeyin sanal karşılığına o an sahip olabilmeni sağlayan bir sistem. İşte temel psikoloji burada çözülmüş oluyor. Gerçekte bir Ferrari’ye sahip olamayabilirsin ancak ‘’gerçek gibi’’ hissini elde edebileceğin, bir süre sonra ekonomisi de oluşacak bir sanal gerçek Ferrari’ye sahip olabilirsin. Bu mümkün ve insanlar bunun için yatırım yapmaya hazır olduklarında ki şu an milyonlarca oyun sever buna çılgınca yatırım yapıyor, sanal krediler alıyor ve harcamalar yapıyorlar.

Satış da bugünde oldukça geçerliliğini koruyan sosyoloji ve psikolojiyi temel alarak insanları tetikleyecek ‘’hazların karşılığı’’ olarak daha da fazla evrilecek. İkna hiç olmadığı kadar önemli hale gelecek ancak bir o kadar da kolaylaşacak çünkü ‘’onda olan bende de olmalı’’ temel dürtüsü bu evrende çok daha kolay karşılanabilir hale gelmiş olacak.

• TV reklamları, TV programları, Haberler, Youtube vb. platformlarda izlediklerimiz ya da bize iletilmek istenen mesajlar Artırılmış Gerçeklik teknolojisi ile ‘’daha gerçek’’ olacak ve ekrandan dışarı taşacak bu da o an deneyimlemek istediğimiz şeyi ‘’sanal gerçek’’ olarak çok kolay, o an deneyimleyebilmemizi sağlayacak. Satın alma kararını o an verebilir durumda olacağımız için tek tuşla fizikseline kavuşabileceğiz ya da sanal gerçeğine. Bu da satın alma frekansımızı daha fazla artıracak.
• Sinema filmleri de bu konuda AR teknolojileri için çok elverişli Türkiye’de bu konuda ilk çalışmayı yapmış biri olarak şunu söyleyebilirim ki filmlerin gerçeklik algılarının derinleştirilmesi ve film içi reklamların ya da filmin devamının gösterilmesi, afişlerin, billboard’ların vb. tüm alanların canlandırılması mümkün. Benim de rol aldığım ve teknolojisini yaptığım, Türkiye’nin ilk ve tek Artırılmış Gerçeklik teknolojisi kullanılarak canlandırmalar yapılan sinema filmi Dijital Esaret Sinema Filmi Artırılmış Gerçeklik Ümit ÜNKER de buna canlı bir örnek.

• Meta evrende bankalar sanal şubelerini oluşturacak ve sanal müşteri temsilcileri ile avatarlara daha iyi bir meta evrene sahip olabilmeleri için coin teklifleri iletecek.
• Sigorta şirketleri her ne kadar avatarlarınız harika bir fiziğe sahip olsa da gerçekte bir HoloLens ya da VR gözlükleriniz ile evinizde hareketsiz şekilde saatler hatta günler geçirdiğinizi söyleyerek size daha fazla sağlık poliçesi sunacaklar.
• Yapay zeka sizi sosyal medya hesaplarınız, meta evrendeki davranışlarınız ve tüm bunların korelasyonunda satın alma eğilimlerinize göre sistematik tekliflerle daha iyisini sunacağı kampanyalar üretecek.
• Sanal tarlalarda sanal çiftçilik yapacak ve burada karşılık bulan ekonomiler oluşturabileceksiniz.
• Meta evrende fiziksel bir ödeme ile sanal bir arsa sahibi olabileceksiniz.

Örnekler yüzlerce alan ve sektör için sınırsızca çoğaltılabilir.

Metaverse ‘e geçiş için önce zihinsel devrime ihtiyacımız var. Sonra bunun gerçekleşeceği çoklu ortam yazılımlara ve bunu imkanlı kılan erişilebilir donanımlara. CEZA’nın 2017 yılında çıkardığı ‘’Tek bir ihtimal var’’ şarkısının şu sözü ile yazımı tamamlamak istiyorum.

Tek bir ihtimal var, metafiziksel ihtilal…

Sevgi ve Saygılarımla

Ümit ÜNKER

10.11.2021